Luchtzuiverende planten
Luchtzuiverende planten
Sprookje of werkelijkheid?Lees deze pagina voor een uitgebreide uitleg. Of ga direct naar de lijst met planten.
Vraag ons om advies
Luchtzuiverende planten
De laatste tijd is er erg veel aandacht voor de luchtzuiverende werking van planten. Hebben kantoorplanten nu wel of niet een positief effect op de luchtkwaliteit?
Op deze pagina een flink aantal feiten en achtergronden op een rijtje.
Voor het grootste deel van dit artikel is het gelukt om in jip-en-janneke taal te schrijven. De meeste wetenschappelijke namen en technische termen zijn vermeden. Andere termen worden zoveel mogelijk uitgelegd.
Als je alle informatie wilt overslaan en direct naar de luchtzuiverende planten wil, klik dan hieronder.
Historie
Het onderzoek naar de mogelijke luchtzuiverende eigenschappen van planten kent twee belangrijke aanleidingen. Aan de ene kant de oliecrisis in de 70er jaren. Anderzijds de wens van NASA om te kunnen overleven in een afgesloten omgeving.
De oliecrisis in de 70er jaren
Tot tweemaal toe trof een oliecrisis het westen. Vooral de eerste oliecrisis van 1973 bracht veel problemen met zich mee. In die tijd werd opzettelijk een tekort aan aardolie gecreëerd
door de organisatie van olieproducerende landen (OPEC).
Het resultaat van deze oliecrisis was een energietekort. Dit leidde tot het nadenken over energiebesparing. Er werden wetten opgesteld voor nieuwbouw. Nieuwbouw moest voldoen aan goede isolatienormen.
Daarmee nam ook direct de ventilatie van ruimten met buitenlucht af. Het gevolg was dat de luchtkwaliteit binnenshuis in zowel kantoren als woningen sterk achteruit ging. De term “Sick Building Syndrome” deed zijn intrede. De vraag naar schonere lucht binnenshuis nam toe.
NASA: onderzoek naar lang leven in een afgesloten ruimte
Al sinds de 50er jaren deed NASA onderzoek naar een biologisch systeem voor atmosferische regeneratie. Ofwel het terugwinnen van zuurstof met gebruik van groene planten en hun fotosynthese. Op deze manier wilde men een systeem ontwikkelen om lang te kunnen overleven in een afgesloten ruimte.
Begrip over planten en hun cellen
Allereerst, voor de meeste mensen een open deur, mensen en dieren kunnen niet zonder planten. Niet alleen als voedselbron staan ze aan de basis van ons bestaan. Ook de productie van zuurstof door planten is voor ons van levensbelang.
Mensen en dieren hebben de geweldige eigenschap dat we ons kunnen verplaatsen. Planten kunnen zich niet op eigen kracht verplaatsen. Ze zijn daarom sinds hun ontstaan al aangewezen op het aanpassen aan de omgeving.
Ze hebben methoden ontwikkeld om zich te beschermen tegen dieren, bacteriën en schimmels. Daarnaast kunnen ze omgaan met verontreiniging van de lucht, in water en grond. Planten kunnen daardoor overleven op plekken waar wij als mens snel zouden vluchten.
Er zijn plantensoorten die extreme kou overleven en extreme hitte. Planten die overleven in water en planten die jaren zonder water kunnen. Ook planten die kunnen omgaan met heel weinig licht. Met daarnaast planten die de hele dag in de brandende zon kunnen staan.
Het gaat te ver om hier alle overlevingsmechanismen te beschrijven. Maar één ervan is voor dit verhaal wel belangrijk. Planten en verontreinigde lucht.
Hoe gaan ze om met verontreinigingen? Wat doen planten met de lucht? Welke effecten hebben ze op de luchtkwaliteit?
Hoe “werkt” een plant?
Voor de uitleg daarvan is het belangrijk om een stukje basiskennis van planten te delen.
Zoals mensen en dieren op microscopisch niveau uit cellen bestaan, is dit ook bij planten het geval. Plantencellen hebben echter een paar extra kenmerken. Zo hebben ze onder andere een celwand, een vacuole en (vaak) bladgroenkorrels.
De celwand van een plantencel geeft de cel extra bescherming en stevigheid. In de celwand bevinden zich kleine openingen (plasmodesmata) waarmee de cel in contact staat met andere cellen.
De vacuole is een soort van blaas
in de cel die met vocht is gevuld. In dit vocht kan de cel meerdere stoffen opslaan zoals ook afvalstoffen. Via een slim proces kan de plantencel de druk in de vacuole verhogen en verlagen. De druk in de vacuole zorgt samen met de celwand voor de stevigheid van een plantencel en daarmee van de plant.
Over het algemeen bestaan planten uit 3 belangrijke structuren. Wortels, stam en takken, bladeren. Wortels zorgen onder andere voor opname van water en voedingsstoffen en voor houvast.
De stam en takken (de houtachtige structuren) geven de planten stevigheid en vorm. Ze zijn de verbinding tussen wortels en bladeren.
De bladeren zijn de energiecentrales van de plant. Ze zetten, met behulp van licht en bladgroenkorrels, kooldioxide (CO2) en water om in zuurstof (O2) en glucose. Glucose is een suiker met een hoog energiegehalte. Dit hele proces heet fotosynthese.
In de bladeren bevinden zich huidmondjes. Twee gespecialiseerde cellen die samen een opening vormen. Hierdoor staat de plant in verbinding met de buitenlucht.
Via deze openingen neemt de plant CO2 op, maar ook de verontreinigingen uit de lucht. Tegengesteld kan de plant hierdoor ook zuurstof (O2) afstaan aan de omgeving en waterdamp uitscheiden.
Onderzoeken van WUR, NASA en TNO
Vele gerenommeerde onderzoeksinstituten hebben in de loop der jaren onderzoek gedaan naar planten en hun zuiverende werking. Ieder met een eigen aanleiding voor het onderzoek.
Wageningen University & Research (WUR) heeft meerdere onderzoeken gedaan naar planten en verbetering van het binnenklimaat. Planten voor een prima binnenklimaat
is een uitgebreid rapport.
In dit rapport worden de resultaten van een onderzoek naar het gebruik van planten in werkomgevingen beschreven. De vraag of planten een effect hebben op de gezondheid en het welzijn van de medewerkers. Hierin werd als onderdeel ook de luchtzuiverende werking bekeken.
NASA wilde graag weten of planten de lucht voldoende kunnen zuiveren om langere tijd in een afgesloten omgeving te kunnen overleven. Bijvoorbeeld voor een verblijf op Mars of langere tijd in de ruimte. Naar hun Clean-Air studie wordt het meest verwezen. Daarbij wordt vooral het werk van Dr. Wolverton geroemd.
Ook TNO (Nederlandse Organisatie voor toegepast natuurwetenschappelijk onderzoek) deed meerdere onderzoeken naar de gezondheidseffecten van planten in de werksituatie.
De Nederlandse onderzoekers waren vooral geïnteresseerd naar oplossingen voor onder andere het “Sick Building Syndrome” (SBS). Een groepering van klachten aan ogen en ademhaling die worden toegeschreven aan de werkomgeving. De meest voorkomende klachten zijn irritatie van de slijmvliezen van de ogen, neus en luchtwegen. Daarnaast een rode huid, jeuk, hoofdpijn, vermoeidheid, lusteloosheid en concentratieverlies.
Onderzoeken gericht opluchtzuiverende planten
Voor alle onderzoeken geldt dat minimaal een deel van het onderzoek was gericht op de mogelijke luchtzuiverende werking van planten. Vooral werd gekeken naar de werking op de belangrijkste Vluchtige Organische Stoffen (VOS of VOC). Een verzamelnaam voor organische stoffen die bij kamertemperatuur gemakkelijk verdampen.
Er werd vooral gekeken naar Benzeen, formaldehyde en Trichloorethyleen (TCE). Ze komen vrij uit allerlei producten die gebruikt worden op kantoor en in huis. Zoals verf- en schoonmaakmiddelen, printer-inkt, cosmetica, luchtverfrissers en materialen gebruikt in de bouw. Ook uit weekmakers in plastic en tijdens het koken komen VOS vrij.
Uit alle onderzoeken bleek hetzelfde. De gebruikte planten dragen bij aan de verlaging van de hoeveelheid verontreiniging in de lucht. Zowel via hun bladeren en het wortelstelsel verlagen kantoorplanten het gehalte aan VOS in de lucht.
De stoffen worden via de eerder genoemde huidmondjes opgenomen en als afval opgeslagen in de vacuole van de plantencellen. Een deel daarvan wordt getransporteerd naar de wortels. Ook een deel wordt rechtstreeks door de wortels opgenomen vanuit de lucht.
Van nature komen rond de wortels van een plant bacteriën en schimmels voor. Zij breken een deel van de verontreiniging af. In sommige gevallen wordt de verontreiniging zelfs omgezet in voedingsstoffen.
Geheel zuiver werd de lucht echter in geen enkel geval. Daarvoor zouden een enorme hoeveelheid planten op een kleine oppervlakte noodzakelijk zijn. In alle gevallen werd wel een verbetering van de klachten met betrekking tot SBS
gemeld. Planten werken dus zeker mee aan een verbetering van het binnenklimaat.
Het luchtzuiverende van planten is dus afhankelijk van de definitie
Het zit hem dus in de definitie of luchtzuiverende planten wel of niet bestaan. Planten zijn wel in staat lucht te zuiveren maar zullen hem nooit helemaal schoon maken. Ze halen een (belangrijk) deel van de schadelijke stoffen uit de lucht.
Voorkomen is altijd beter dan genezen.
Zorg voor goede ventilatie en schoonmaak van klimaatsystemen. Maak aparte printer ruimtes. Gebruik verf en lak op natuurlijke basis. Verplaats het roken naar buiten het gebouw en gebruik verantwoorde schoonmaakmiddelen.
Al deze maatregelen voorkomen hoge concentraties verontreiniging. Daarnaast kun je dan luchtzuiverende kamerplanten gebruiken. De verschillende onderzoeken
noemen onder andere de volgende planten als planten die de lucht zuiveren.
Luchtzuiverende planten
Aglaonema
Voor de Aglaonema
wordt soms de naam Koninklijke Jungleplant (Aglaonema Crispum 'Deborah') gebruikt. Deze plant kan helpen bij het filteren van verschillende luchtverontreinigende stoffen. Hij neemt steeds meer gifstoffen op naarmate de tijd en blootstelling voortduurt.
De Aglaonema is eigenlijk de makkelijkste kantoorplant omdat deze planten gedijen bij weinig licht. Ze groeien op plaatsen waar andere planten niet zullen groeien. Zelfs bij weinig licht zal hij bloemen en rode bessen produceren. Ze houden wel van vochtige lucht. Bij droge lucht kunnen de bladpunten bruin worden.
Aloe (Aloë vera)
Deze gemakkelijk te kweken, zon minnende vetplant helpt formaldehyde en benzeen te verwijderen. Aloë is een slimme keuze voor een zonnig kantoorraam. Afgezien van zijn luchtzuiverende eigenschappen, kan de gel in een aloë plant helpen bij het genezen van snijwonden en brandwonden.
Mensen gebruiken Aloë vera al meer dan 6000 jaar. In het vroege Egypte stond de plant bekend als "de plant van onsterfelijkheid". Hij werd gebruikt voor huidaandoeningen en om wonden te genezen, maar ook als laxeermiddel. Tegenwoordig wordt Aloë vera meestal gebruikt voor zonnebrand, brandwonden, schaafwonden en andere huidaandoeningen.
Bamboe palm
Deze kleine palm, ook bekend als de riet palm (Chamaedorea seifrizii), gedijt goed in schaduwrijke binnenruimtes. Hij produceert vaak bloemen en kleine bessen. Hij staat bovenaan de lijst met planten die het beste zijn voor het uitfilteren van zowel benzeen als trichloorethyleen. Deze plant is ook een goede keuze om rond meubels te plaatsen die formaldehyde kunnen ontgassen.
Inheems in Mexico en Midden-Amerika, groeit deze compacte palm slechts ongeveer 1,5 tot 2 meter hoog. Hij geeft de voorkeur aan helder, indirect licht. De plant mag niet teveel water krijgen. Hij doet het het beste bij temperaturen van 18 tot 25 graden Celsius.
Graslelie
De graslelie (Chlorophytum comosum) vecht tegen benzeen, formaldehyde en koolmonoxide. Daarnaast ook tegen xyleen. Een oplosmiddel dat wordt gebruikt in de leer-, rubber- en drukindustrie. Als extra bonus is deze plant niet giftig.
Graslelies zijn ongelooflijk gemakkelijk te kweken. Zelfs als je de neiging hebt kamerplanten te verwaarlozen zullen ze overleven.
Ze gedijen bij koele tot gemiddelde temperaturen en geven de voorkeur aan droge grond. Helder indirect zonlicht zorgt ervoor dat ze het beste groeien. Met veel rijk blad en kleine witte bloemen.
Drakenbloedboom
De rode randen van deze gemakkelijke drakenbloedboom (Dracaena marginata) brengen een vleugje kleur in het kantoor. Deze plant is het beste voor het verwijderen van xyleen, TCE en formaldehyde, die via lakken, vernissen en benzine in de binnenlucht terecht kunnen komen.
Hoewel de Drakenbloedboom langzaam groeit, kan hij uiteindelijk wel meters hoog worden. Een kantoor met hoge plafonds is dus een ideale plaats. Daarbij gedijt de plant bij matig zonlicht.
Er zijn veel Dracaena soorten. Deze soort onderscheidt zich door de paars rode randen op de lint-achtige groene bladeren. Ook deze plant is licht giftig.
Ook de deremensis groeit gemakkelijk binnen, ook zonder direct zonlicht. Deze dracaena staat bekend om zijn witte strepen langs de randen van de bladeren, die trossen vormen bovenop een dunne stengel.
Een volgende dracaena, de Dracaena fragrans massangeana is met zijn grote sterke stam en puntige groene bladeren een opvallende en fraaie kantoorplant. In de juiste pot kan hij tot wel drie meter hoog worden! Bovendien is hij erg goed in het zuiveren van giftige stoffen uit de lucht, zoals formaldehyde en benzeen.
Treurvijg of ficus
Een Ficus (Ficus benjamina) in uw kantoor kan helpen bij het filteren van verontreinigende stoffen die uit tapijt en meubels komen. Zoals formaldehyde, benzeen en trichloorethyleen.
Zorgen voor een ficus kan lastig zijn, maar als je eenmaal de water- en lichtomstandigheden goed hebt, gaan ze lang mee. Hij houdt van helder indirect licht. Liefst zo constant mogelijk ook wat temperatuur betreft. Het onderhoud kunt u natuurlijk makkelijk uit besteden.
Klimop
De klimop (Hedera helix) kennen we vooral van buiten in de tuin. De plant is ook heel geschikt om binnenshuis de lucht te zuiveren.
Zo is de klimplant goed in het verwijderen van formaldehyde. Afkomstig van sommige schoonmaakmiddelen komt deze stof die in vrijwel elk binnenklimaat voor. Daarnaast kan hij goed trichloorethyleen en benzeen opnemen uit de lucht.
Waar de klimop buiten nogal kan woekeren zal hij binnen in een pot op kantoor niet veel schade aanrichten. Hij groeit het beste met vochtige grond en elke dag vier of meer uur direct zonlicht. De plant is licht giftig.
Vrouwen palm
Deze prachtige vrouwen palm (Rhapis excelsa)
voor op kantoor haalt meerdere verontreinigingen uit de lucht. Zowel benzeen, formaldehyde, TCE, xyleen, tolueen en ook ammonia worden uit de lucht gehaald.
Is er weinig licht op kantoor? Er zijn maar weinig kantoorplanten die donkerder kunnen staan dan de vrouwen palm. Zelfs bij weinig zonlicht zal de vrouwen palm zijn mooie donkergroene kleur behouden.
Sansevieria
De sansevieria (Sansevieria trifasciata 'Laurentii'), ook wel vrouwentong genoemd, is een van de beste om formaldehyde uit de lucht te halen. Dit komt veel voor in schoonmaakmiddelen, toiletpapier, tissues en cosmetica.
Sansevieria is ijzersterk en kan goed tegen de droge warmte van de centrale verwarming. Omdat hij niet veel licht nodig heeft, voelt-ie zich ook thuis in de donkere ruimtes met weinig daglicht.
Ook voor thuis is deze plant een aanrader. Interessant is dat ze koolstofdioxide opnemen en 's nachts zuurstof afgeven. Dit is het tegenovergestelde van het timing proces dat de meeste planten volgen.
Tijdens het slapen kunt u een lichte zuurstof boost krijgen als u uw slaapkamer deelt met deze planten. De sansevieria is wel giftig.
Scindapsus
Deze klimplant die ook wel eens duivels klimop (Scindapsus (epipremnum) aureum) wordt genoemd, blijft zelfs na lange tijd in het donker gewoon groen. Het is een krachtige plant om formaldehyde aan te pakken.
De Scindapsus is makkelijk te verzorgen. Het liefst hebben de planten helder, indirect licht. Let op: ook dit is een giftige plant.
Lepelplant
De lepelplant (Spathiphyllum) wordt ook wel de krachtpatser onder de luchtzuiveraars genoemd. Hij filtert alle onderzochte chemische stoffen uit de lucht. De plant stond bovenaan NASA's lijst voor het verwijderen van alle drie de meest voorkomende VOS's - formaldehyde, benzeen en trichloorethyleen. Hij kan ook tolueen en xyleen bestrijden.
Qua verzorging is deze plant weinig ingewikkeld: gaat-ie hangen, dan heeft-ie water nodig. Het liefst staat de plant in de schaduw. De lepelplant is giftig.
Overige luchtzuiverende planten
In de verschillende onderzoeken kwamen nog 3 planten veelvuldig naar voren. Ook zij hebben een goede luchtzuiverende werking. Deze plantensoorten zijn echter minder geschikt voor in kantoren. Voor de volledigheid worden ze hier wel genoemd.
Chrysant
De kleurrijke bloemen van een Chrysant (chrysanthemum morifolium) kunnen veel meer dan een kantoor of woonkamer opfleuren. De bloemen helpen ook bij het filteren van benzeen, dat veel voorkomt in lijm, verf, plastic en wasmiddel.
Zorg bij het kiezen van de Chrysant voor een variëteit voor binnen. Zet ze op een lichte plek, maar niet direct in de zon en geef ze dagelijks water. Deze mooie plant is wel giftig.
Gerbera
De gerbera (Gerbera jamesonii) heeft het op vele plekken naar zijn zin. Deze heldere, bloeiende plant is effectief in het verwijderen van trichloorethyleen, dat u mee naar kantoor kunt nemen vanaf de stomerij. Het is ook goed om de benzeen uit de inkt te filteren.
Gerbera's houden van goed doorlatende grond, dus zorg ervoor dat potten drainage gaten hebben. Besproei de plant een paar keer per week en zorgt ervoor dat planten elke dag minstens zes uur direct zonlicht krijgen.
Azalea (Rhododendron simsii)
Deze mooie bloeiende struik is sterk om formaldehyde tegen te gaan van bronnen als multiplex of schuimisolatie. Azalea’s houden wel van koele ruimtes, dus zijn voor een kantoor mogelijk minder geschikt.
De belangrijkste voordelen van planten
De resultaten van alle onderzoeken
tonen aan dat planten op kantoor veel meer positief bijdragen. Ze verbeteren niet alleen de luchtkwaliteit. De belangrijkste andere verbeteringen op een rijtje:
- Betere luchtvochtigheid
Zeker in de wintermaanden een groot voordeel omdat de lucht dan vaak te droog wordt op kantoren. - Visueel aantrekkelijk
Een ruimte met mooie planten wordt aantrekkelijker ervaren om in te werken. Dit bevordert de werklust van mensen. - Gemoedstoestand
De gemoedstoestand van de mensen in een ruimte met planten wordt verbeterd. Daarbij wordt er volgens onderzoek buiten werktijd minder gepiekerd over het werk. Planten zorgen dus voor verlaging van het stress niveau. - Eigen functioneren
Werknemers zijn meer tevreden over het eigen functioneren. - Ziekteverzuim
Het ziekteverzuim van mensen die werken in een ruimte met planten ging omlaag. Gemiddeld werd berekend dat de daling 1,6 ziektedag minder per medewerker per jaar bedraagt. - Verhoging van het temperatuur comfort
Planten hebben een dempende werking op temperatuur schommelingen.
Kosten van planten binnen een jaar terugverdiend!
De studie van WUR
wees uit dat de aanschaf van planten op de werkvloer vele voordelen biedt. Zoveel zelfs dat dat de investering in planten inclusief onderhoud in minder dan een jaar wordt terugverdiend.
Quote uit het onderzoeksrapport:
“In de veronderstelling dat de tevredenheid over het eigen functioneren leidt tot een hogere productiviteit, de berekende ziekteverzuim daling per jaar slechts 0,5 dag zou zijn in plaats van 1,6 dag en energie bespaard kan worden a.g.v. lagere luchtbevochtiging kosten in drie wintermaanden en lagere koelingskosten in drie zomermaanden, wordt de investering in planten inclusief het onderhoud in minder dan een jaar terugverdiend. Daarbij is uitgegaan van een kostprijs van € 72,- per medewerker per uur.”
Stel dus niet uit wat je vandaag kunt doen. Denk groen en tover je kantoor om een een groene oase. Er zijn alleen maar voordelen. Tenzij je van de planten gaat eten, want ze kunnen giftig zijn.